Egill Helgason

Píanistinn Aldo Cicciolini er fæddur 1925. Hann er áttatíu og eins árs. Áðan hélt hann stórkostlega tónleika í Heródesarleikhúsinu hér í Aþenu. Leikhúsið er líka gamalt. Það er frá fyrstu öld eftir Krist. Það er undir berum himni. Fuglar flögra  um fyrir ofan sviðið, maður horfir upp í stjörnurnar. Akropolishæð er rétt fyrir ofan.

Það hefur löngum verið vitað að píanistar geta orðið hundgamlir án þess að þeim förlist í list sinni. Fræg dæmi eru Rubenstein, Horowitz og Claudio Arrau. Ég sá Shura Cherkassy halda einleikstónleika í Háskólabíói stuttu áður en hann lést, hann hefur líklega verið áttatíu og þriggja þegar hann lék á tónleikunum.

Aldo Cicciolini, sem er af ítölsku bergi brotinn en hefur búið í Frakklandi, olli ekki vonbrigðum. Manni virtist hann svo hrumur að hann gæti varla staulast upp á sviðið. En þegar hann settist við píanóið lék hann eins og meistari. Ekki of hratt, það var eins og hver nóta fengi að njóta sín.

Þetta voru stórkostlegir tónleikar. Fyrst lék hann fjórða píanókonsert Beethovens með sinfóníuhljómsveit Þessalóníkiborgar, svo var hann klappaður upp tvívegis og lék þá stutt einleiksverk, annað eftir Chopin en hitt var verk sem ég kem ekki fyrir mig þótt ég þekki melódíuna – gæti það verið eftir La Falla? Altént var það í spænskum stíl.

Ég vil reyna að muna það. Var betri í þessu á árunum þegar Kontrapunktur var í sjónvarpinu.  

Vinstri grænir senda fulltrúa á fund stjórnmálaflokksins Die Linke í Þýskalandi. Það er alveg örugglega til vinstri.

Í Þýskalandi hefur stjórnmálaflokkurinn Die Grünen lengst af staðið fyrir umhverfissjónarmiðum. Þeir eru grænir. Algjörir frumkvöðlar á því sviði.

Græn viðhorf áttu hins vegar ekki upp á pallborðið í gamla Austur-Þýskalandi en Die Linke eru að stórum hluta upprunnir þaðan.

Hvort eru VG-arar meira vinstri eða grænir?  

Sautjándi júní er ekki spennandi dagur. Því miður. Það væri hægt að hafa hann fínan. Það er komið sumar, við getum glaðst yfir því að vera sjálfstæð og stöndug þjóð. Sólin er hæst á lofti. En skemmtanahald dagsins er frekar leiðinlegt. Það er skipulagt af kontóristum hjá borginni, ekkert er sjálfsprottið, upprunalegt, komið frá fólkinu sjálfu. Það vafrar bara um. 

Það eru engar almennilegar hefðir sem tengjast sautjánda júní, ekki í mat og drykk, skemmtanahaldi, tónlistarflutningi, dansi eða fatnaði. Fólk er meira að segja hætt að klæða sig í spariföt á sautjánda júní, það fer bara í flíspeysurnar.  Eru ekki peysufatakonur alveg horfnar?

Það liggur við að ræða forsætisráðherra sé skásti hluti dagsins. Hún er haldin um morguninn og svo er lagður blómsveigur við styttu Jóns Sigurðssonar. 

Ég er að hugsa um að gerast málari og mála myndaflokk úr sögu þjóðarinnar. Þetta verður í sósíalrealískum stíl. Fyrsta myndin á að bera titilinn:

Jón Sigurðsson lokaður inni í dönsku fangelsi.  

Ein hættan í hnattvæddu samfélagi er að ríka fólkið geti komið öllum peningunum sínum undan skatti, en eftir sitji launþegar með byrðarnar – Der Spiegel fjallaði um þetta í forsíðugrein í vetur og sagði að hugsanlega þyrftu launamenn að halda uppi öllu sýsteminu meðan peningafólkið færir aurana sína milli landa. 

Bæði í Frakklandi og Þýskalandi – þar sem nú sitja ríkisstjórnir sem hallast til hægri – er tilhneigingin sú að hækka neysluskatta. Virðisaukaskattur hefur verið hækkaður í 19 prósent í Þýskalandi og í Frakklandi verður skatturinn líklega hækkaður í 24,6 prósent. Á móti ætlar Sarkozy að létta skattbyrði af fyrirtækjum. 

Í Þýskalandi er mikill uppgangur í efnahagslífinu eftir langa stöðnun. En Þjóðverjar hafa verið að breytast. Þrátt fyrir velmegunina er engin leið að selja þeim bíla. Jú, þeir hafa á orð sér fyrir að framleiða og aka hraðskreiðum bílum, en núorðið vilja þeir hjóla eða ferðast með almenningssamgöngum. Bílasalar segja að það sé engin leið að stækka markaðinn – það sé einungis hægt að selja þeim bíla sem eiga þá fyrir.  

Ég les í blaði að bankamaðurinn Guy de Rothschild sé dáinn, 98 ára að aldri. Eitt sinn var hann glaumgosi og lífsnautnamaður, fastagestur á síðum Paris Match, en hann hafði lifað gegnum margt. Hann var eitt höfuð mikils bankaveldis, en nasistar hröktu hann frá Frakklandi í byrjun stríðsins. Rothschild var gyðingur eins og ættmenni hans.

Síðar þjóðnýtti sósíalistastjórn Mitterrands, sem þá hafði kommúnista innanborðs, Rothschild-bankann. Þá flutti hann í annað sinn til Bandaríkjanna. Birti áður fræga grein í Le Monde þar sem hann sakaði frönsku stjórnina um að vilja gera gyðingahöturum til geðs.

En ég ætlaði ekki að skrifa um þennan Rothschild, heldur ættmenni hans, Nathan Mayer Rothschild, sem uppi var á fyrri hluta 19. aldar. Í hinni frábæru bók The Wealth and Poverty of Nations skrifar hagsögufræðingurinn David Landes um örlög Nathans. Hann var einn ríkasti og voldugasti maður samtíma síns. Kóngar fengu lánaða peninga hjá honum, óttuðust hann. Eitt sinn var hann sagður hafa bjargað sjálfum Englandsbanka frá hruni.

Nathan þótti mjög framfarasinnaður, var útvörður upplýsingasamfélagsins. Það er sagt að hann hafi notað bréfdúfur til að fljúga með fréttir yfir Ermasund – þannig græddi hann fé á því að vita úrslit orrustunnar við Waterloo á undan öðru fólki.

Nathan dó 1836, 59 ára að aldri. Fyrst fékk hann bólu á bakið, svo breyttist hún í kýli – mánuði síðar andaðist hann með miklum harmkvælum úr blóðeitrun.

Hann var kannski ríkasti maður í heimi. Núorðið hefðu sýklalyf sem kosta nokkur hundruð krónur út úr apóteki auðveldlega getað bjargað lífi hans.